Het gebeurt wel eens dat ik stilsta bij iets waar je makkelijk aan voorbij zou kunnen gaan. Zoals pas nog, in Berchem station. Te midden van het heen-en-weer van het personenverkeer merk ik een meisje op. Ze is zo’n tien jaar en Aziatisch. Ik vermoed Thais. Ze houdt haar handpalmen tegen mekaar, rechtop, bij het borstbeen. ‘Doe je nog eens voor?’, gebaart ze naar haar mama. Ook zij brengt haar handen samen, op dezelfde wijze, en buigt het hoofd, waarbij neus en duimen mekaar raken. Het meisje kijkt aandachtig toe en bootst het na. Was dat goed? Mama glim-knikje-lacht en tuurt verwachtingsvol de gang in.
Het meisje oefent het nog enkele keren. Het is mooi om te zien, de toewijding waarmee ze zo meteen het bezoek zal groeten.
Het tafereel voert me terug naar Nepal, in de zomer van 2004. Ik was toen op bezoek bij Lobsang Dohlma, een charmante Tibetaanse en – dat laat zich raden — boeddhist. Terwijl ik samen met vier andere Vlamingen wat zat te praten, gezeten aan een laag tafeltje, keerde onze gastvrouw terug uit de keuken. Wat er dan gebeurde, zou ik simpelweg kunnen omschrijven als: Lobsang bracht thee. Ze knielde, zette het dienblad neer, plaatste een kopje bij elk van ons, nam de theepot en schonk de kopjes vol. Meer was het niet.
En toch…
Ik keek ernaar en voelde tranen opwellen. Ik schrok en probeerde ze met alle macht te bedwingen. Wat me ook lukte. Net. Tot mijn grote opluchting, want ik wou daar verdomme niet beginnen huilen. Het gesprek ging gezellig verder, maar ik hield me op de achtergrond, want ik was helemaal van slag, als had ik een schok gekregen. De zachtste schok ooit.
Ik denk nog vaak terug aan dat voorval, want wat is er toen in godsnaam gebeurd? Had ik iets gezien dat op de meest harmonieuze manier zodanig toegewijd en sereen was dat ‘stomweg’ het schenken van thee iets verhevens werd? Iets verheffends ook? Was haar hele zijn zozeer bezield met zachtmoedigheid dat er een diepe tederheid van uitging, op een immens krachtige manier? Of raakte het aan iets dat ik las bij Pessoa? ‘Wees om groot te zijn geheel. / Maak niets wat jou is / Groter of tot niets. / Wees al in alles. / Leg zoveel je bent / In het minste dat je doet.’
Ach, mijn pogen-te-verklaren is een onbeholpen en stuntelige vertoning bij wat ik toen heb gezien: de poëtische gebaren van een taal – een zijnswijze – die in onze cultuur erg zeldzaam is, maar die ik meteen ten volle leek te begrijpen. Een taal die ik zeer wezenlijk heb gemist, doorheen mijn leven. Maar ik was er me niet van bewust, tot het op een dag teatime was.
Misschien vindt u dit alles maar softe boel. Dat zou ik zelf ook hebben gevonden, ooit. Ondertussen weet ik echter beter en voel ik hoe hard het kan schuren, diep vanbinnen, dat ‘zachte’ en het gebrek eraan.
Bij deze heb ook ik mijn handen bij mekaar gebracht, al schrijvend. Het voelt haast als bidden, dat prevelen van de toetsen onder mijn vingertoppen. Bidden als de innigste vorm van wensen. Wensen dat die zijnswijze mij nog veel meer eigen mag worden, want ik ben nog zo vaak al te onbehouwen.
En daar deed een meisje me bij stilstaan, onlangs, toen ik niet aan haar voorbijging.
.
